Etiket: dağ

Şehir hayatından kaçıp doğaya saklanmak ve izole olmak isteyenlerin tercihi olan tırmanma-dağcılık, doğada karşılaşılabilecek tehlikeler sebebiyle oldukça riskli ekstrem sporlar arasındadır. Dağcılık sporunun yalnız başına ya da eğitim alınmadan yapılmaması gerekir. Tabiatın içine karışmak ve bulunduğu bölgeye en uç noktadan bakmak isteyenler için hem yurt içinde hem de yurt dışında sayısız zirve bulunmaktadır. Dağcılık sporunu icra edebileceğiniz rotalardan önce teknik detaylarından biraz bahsedelim.

Dağcılık Nedir?

Dağda orman sınırının bittiği yerden zirveye doğru uzun mesafeli yürüyüşlerin yanı sıra tırmanmayı da kapsayan dağcılık bir doğa sporudur. Uzun mesafeler arasında mola vermek için yapılan kampçılık da dağcılık tanımına girer ve bu sporun uzun soluklu olmasını sağlar. Yaz, sonbahar ya da bahar aylarında gidilecek bölgenin özelliklerine göre çeşitlilik gösteren dağcılıkta en zorlusu ise kış dağcılığıdır.

Kış dağcılığı diğer mevsimlerde yapılan dağcılığa göre daha çetin geçer. Karda ve kaygan zeminlerde tırmanmayı bilmek, kaymalarda durabilmek, zorlu hava şartlarında kamp yapabilmek, oluşacak ısı kaybına karşı önlem alabilmek kış dağcılığında bilinmesi gerekenlerdir.

Dağcılık Nasıl Yapılır?

Dağcılık, dağcılık branşında tescilli Türkiye Dağcılık Federasyonuna bağlı kulüplerden eğitim alınarak yapılması gereken bir spordur.

Kulübümüzde ilkbahar ve sonbaharda eğitimler düzenlenmektedir. Eğitimleri www.istanbuldoga.net olan etkinlik yönetim sayfamızdan takip edebilirsiniz.

Genellikle topluluk ile yapılan dağcılık sporunda malzeme taşımak, güvenliği sağlamak, rehberlik etmek gibi herkesin farklı bir görevi bulunur.

Dağcılık Stilleri

Dağcılık sporu kendi içinde bazı stillere ayrılır. Bu stilleri ise hedeflenen nokta ve dağa tırmanma süresi belirler.

Alpin Stil

Maceracı ruhların tercih ettiği Alpin stil doğal yöntemlerle yapılır ve “Temiz Tırmanış” olarak adlandırılır. Dağa tırmanmada hafifliğin ve hızın ön planda olduğu bu stilde hedef doğrudan zirvedir.

Doğa Yürüyüşü (Hiking)

Sabah çıkılıp akşam inilerek kamp yapmadan geçirilen günübirlik doğa yürüyüşüdür.

Kamplı Yürüyüş (Trekking)

Doğada yürüyüş sonrasında kamp yapılarak konaklanan tamamlanan dağcılık sporudur.

Expedition

Araştırma gezileri, zirveye yapılan tırmanışlar ve uzun süreli kamp yapılan dağcılık stilidir. 

Dağcılık Tarihi

18. ve 19. yüzyılda zenginlerin kendi hayatlarından sıkılması ve farklı maceralara yönelmesi ile ortaya çıkan dağcılık, 20. yüzyılın başlarında tüm dünyanın ilgisini çekmiştir. Dağcılığın spor olarak sayılması ve uluslararası standartlarda yapılması 1931 yılında Cenevre’de Uluslararası Dağcılar Birliği’nin (UIAA) kurulması ile gerçekleştirmiştir. Türkiye’de ise dağcılık sporu İngiliz bir dağcının Erciyes Dağı’na tırmanması ile başlamıştır.

Dağcılık Terimleri

Doğa oluşumlarının, dağcılık malzemelerinin ya da tırmanma sırasında yapılan hareketlerin dağcılık jargonunda bir karşılığı bulunur. Grup halindeki tırmanışlarda ekip liderlerini daha iyi anlamak ve yürüyüşlerde rahat etmek için bazı kelimelerin bilinmesinde fayda vardır.

Kolu çatlağa kilitlemek: Oluşan dar kaya çatlağına tutunma yöntemini tanımlar.

Yükseltici: Tırmanma ipini tutmaya yarayan ve kendini çektikten sonra ip boyu yerinin kolayca değiştirildiği alettir.

Karabina: Açık hali ile kanca, kapalı hali ile halka işlevi gören bir çeşit köstektir. 

Ninja ayakları: Ayak tabanının bir sonraki adımda kasıtlı olarak sessiz ve hassas şekilde yerleştirilmesidir.

Nivelman: Belirlenen iki nokta arasındaki yükseklik farkını tanımlamak için kullanılır.

Dağcılık Düğümleri

Kamp yaparken, odun vb. eşyaları taşırken ya da tırmanırken halatlara ihtiyaç duyulur. Amacına göre ise bu halatlarda farklı düğüm çeşitleri vardır. Sekizli düğüm dağcılık sporunda en çok kullanılan düğümdür. Çeker gücü en kuvvetli olan bu düğüm istenildiğinde kolayca sökülür. Aynı veya farklı kalınlıkta ip varsa bu ipler çift balıkçı düğümü ile bağlanabilir. Tırmanma ya da inişte kullanılan ana ip üzerine bağlanan pursik düğümü ise kişi kendini bıraktığında olduğu noktaya sabitlenir. Yük anında kilitlenen pursik düğümü dağcıyı emniyete alır.

Dağcılık Kuralları

Yaz ya da kış olsun dağda hayatta kalabilmek, ekibin güvenliğini riske atmamak için bazı kurallara uyulması gerekir.

• Tırmanılacak bölgeyi iyi bilen kişinin lider olarak grup başında olması gerekir.
• Tek sıra halinde, her kişi arasında 5-6 adım mesafe olacak şekilde yürünür.
• Yürüyüş temposu ekibin en yavaş yürüyen kişisine göre ayarlanır.
• Tırmanma boyunca taşınacak eşyalar en kötü hava şartları düşünülerek hazırlanır.
• Eşyaların grupta dengeli bir şekilde bölüştürülmesi gerekir.

İstasyon Kurma

İstasyon; tırmanışta emniyet alan, ip inişlerinde kullanılan sabit emniyet noktalarını içeren ve yük çeken bir güvenlik sistemidir. Emniyetsiz bir düşüşü engellemek için sağlam istasyon kurmak hayati bir önem taşır ve bu yüzden de istasyonlar kök salmış bir ağaç veya sağlam bir kaya çıkıntısına kurulmalıdır. Emniyeti kuracak dağcının, bağlanacak yeri kontrol etmesi ve yükü kaldırma oranını iyi ölçmesi gerekir.

Dağcılık İçin Gerekli Malzemeler

Yürüyüş ya da tırmanma sırasında olası tehlikelerden kaçınmak için gerekli olan bazı dağcılık ekipmanları vardır. 

Tırmanma Merdiveni

Uzun duvarlarda ve çıkılması zor olan kısımlarda tırmanma merdiveni kullanılır. Yapay tırmanış malzemesi olan bu merdivenler ip ya da demirden yapılır.

Tırmanma Halatı

7,6-10 mm arasındaki halatlar tırmanmayı rahat kılan halatlardır. İnce halatlar birbirine bağlayarak kullanılabildiği gibi tek başına da kullanılabilir.

Tırmanma İpi

Dağcılığın temel malzemelerinden biri olan tırmanma ipleri dışı kabuklu (kernmantel) iplerdir. Bir diğer kişiye bağlanmak ve yukarıya tırmanmak için kullanılan bu ipler dağcılık iniş malzemeleri arasında da yer alır.

Tırmanma Baltası

Dağ tırmanma ekipmanları arasında bulunan balta, kaya tırmanışlarında kullanılan bir çeşit dağcılık malzemesidir. Genellikle bir yere tutunmak ve destek almak için kullanılır.

Tırmanma Kancası

Çelikten yapılan tırmanma kancaları pençeli ve katlanabilir özelliklere sahiptir. Bu kancalar 25 kg’a kadar ağırlık taşıyabilir. Büyük kancaların yanı sıra karabinalar da dağcılar tarafından tercih edilen bir kanca çeşididir.

Dağcılık Botu

Tipik dağcılık botları su geçirmez, sert ve destekleyicidir. Yürüyüş ve tırmanış şekline göre farklı botlar bulunur. Botların bağlama ipleri ile güçlendirilmiş ve ayak numarasına uygun olması gerekir.

Dağcılık Kramponları

Kar ve buz üzerinde kayaya sıkıca tutunmak ve kaymamak için kullanılan kramponlar tırmanış botunun dışına geçirilen bir malzemedir. Sertleştirilmiş çelik ya da alüminyumdan yapılan kramponlar bağlama şekillerine göre üçe ayrılır. Tam otomatik kramponlar hem önünde hem arkasında çıkıntılar olan özel dağcılık botları ile kullanılır. Yarı otomatik kramponlar arka tarafta çıkıntısı olan botlar içindir. Bağlamalı kramponlar ise her türlü dağcılık ayakkabısı ile uyumludur; ancak diğer krampon çeşitlerine göre bağlaması daha zordur ve fazla yük bindiğinde çıkma olasılığı vardır.

Dağcılık Kazması

Kazma; emniyet noktası kurmada, şelale çıkışlarında ve buz tırmanışlarında kullanılır. Özellikle sert karlı ve buzlu yerlerde kazmalar dağcının performansını olumlu şekilde etkiler.

Dağcılık Kıyafetleri

Dağcılık kıyafetleri su geçirmez özellikte ve dağcının hareket özgürlüğünü kısıtlamaması adına hafif olmalıdır. Rakım yükseldikçe düşen hava sıcaklığı ile dağcılar genellikle 3 katmanlı olarak giyinir.

İç Katman

Vücutla birebir temas eden (iç çamaşırı, çorap vb.) iç katmandaki kıyafetlerin nem tutmayan özellikte olması gerekir. Pamuklu ürünlerin kuruması zaman aldığı için iç kıyafetlerde sentetik kumaşlardan yapılan ürünler kullanılır.

Orta Katman

Orta katmanda giyilecek olan kıyafetler dağcılık sporunun yapılacağı mevsime göre değişebilir. Karlı ve çok soğuk bir havada kalın polar giyilebileceği gibi yazın yapılacak olan tırmanışlarda gömlek tercih edilebilir. Bu kıyafetlerin de yine iç katman gibi sentetik kumaşlardan olması sporcuyu rahat ettirir.

Dış Katman

Yağmurluk, çok fonksiyonlu pantolon ya da şişme montlar dağcılık kıyafetlerinde dış katmanı oluşturur. Dış katmanlar dağcılık sporunun yapılacağı mevsime göre tercih edilebilir. Mevsime göre değişkenlik gösterebilecek diğer dağcılık kıyafetleri arasında ise şunlar bulunur:

• Bere
• Bandana
• Balaklava
• Şapka
• Yüz Maskesi
• Eldiven
• Tozluk
• Mayo
• Şort

Dağcılık Çantası

Kaç gün dağda kalınacağına ve bu sürede yapılacak aktivitelere göre çanta seçilebilir. 

Bel Çantası/Günlük Çanta

Günübirlik dağa çıkılacaksa ve tırmanma gerektirmeyen aktiviteler yapılacaksa standart sırt çantaları ya da bel çantası tercih edilebilir.

Kamp Çantası

Dağda uzun süre kalınacaksa kamp çantası ile yola çıkılması gerekir. Sporcuyu rahat ettirmek ve uzun ömürlü olması adına kamp çantasında bazı özelliklere dikkat edilmelidir.

• Bel, sırt ve omuz desteği olmalıdır. Bu sayede uzun yürüyüşler ya da tırmanışlar sırasında çanta ile taşınacak olan yükler vücuda dengeli bir şekilde yayılır. Böylelikle hem çanta daha rahat taşınır hem de sporcunun vücut sağlığı korunmuş olur.
• Eşyaların yağmurlu ya da karlı havalarda ıslanmaması için kamp çantasının kumaşı su geçirmez ve dayanıklı olmalıdır.
• Kamp çantası üzerinde bulunan klips ya da tokalar çadır, mat, uyku tulumu, baton gibi malzemelerin çanta dışında da taşınmasını sağlamalıdır.

Dağcılık ve Kamp Malzemeleri

Dağda kaybolmamak, kamp sırasında ihtiyaçları karşılamak ve sporcunun rahat bir dağcılık deneyimi yaşayabilmesi için kamp çantasında olması gereken malzemeler vardır.

• Çadır
• Uyku tulumu
• Mat
• Kamp ocağı
• Mum
• Fener
• Harita
• Pusula
• Barometre
• Termometre
• GPS
• Rüzgâr ölçer
• Dağcılıkta ilk yardım için gerekli olan tıbbi malzemeler
• Böcek ilacı
• Kişisel temizlik malzemeleri
• Mutfak malzemeleri (termos, bıçak, bardak, yiyecek, içecek, su şişesi vb.)
• Düdük
• Dürbün
• Güneş gözlüğü
• Güneş koruyucu krem
• Havlu
• Çöp torbası
• Fotoğraf makinesi

Dağcılık Ne Zaman Yapılır?

Dağcılık yılın her mevsiminde yapılabilir. Yaz ya da kış dağcılığı için gidilecek bölgenin iyi seçilmesi ve arazinin önceden bilinmesi gerekir. Kış dağcılığı amatörler için tehlikeli olabileceğinden, yeni başlayanlara bahar ve yaz ayları tavsiye edilir.